Leczenie substytucyjne jest stosowaną w uzależnieniu od opioidów formą opieki medycznej wykorzystującą do leczenia substancję o właściwościach i działaniu podobnym do właściwości i działania narkotyku, który spowodował uzależnienie. Nadrzędnym celem leczenia jest zaprzestanie zażywania substancji, od której pacjent był uzależniony, przy jednoczesnym ograniczeniu ryzyka szkód związanych z jej używaniem. Narkotyk zastępowany jest jego substytutem (agonistą) w celu osiągnięcia przez pacjenta bardziej kontrolowanej formy uzależnienia. Obecnie podstawowymi lekami stosowanymi w substytucji są metadon i buprenorfina. Zasada leczenia zastępczego polega na tym, że leki substytucyjne powodują ciągłą stymulację receptorów opioidowych, która może być całkowita (w przypadku metadonu, pełnego agonisty) lub częściowa (w przypadku buprenorfiny, agonisty częściowego). Podawanie agonisty zapobiega występowaniu objawów zespołu abstynencyjnego, redukuje głód psychiczny oraz redukuje skutki zdrowotne i społeczne związane z uzależnieniem. W województwie warmińsko- mazurskim dostępny jest program ambulatoryjny w: NZOZ Przychodnia Psychoterapii Profilaktyki i Leczenia Uzależnień, Poradnia Terapii Uzależnienia od Środków Psychoaktywnych i Leczenia Substytucyjnego ul. Puszkina 13 Olsztyn tel.: (89) 535-71-15

Uzyskanie pozwolenia na prowadzenie leczenia substytucyjnego zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii leczenie osób uzależnionych prowadzić mogą placówki posiadające status publicznych lub niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej oraz lekarze wykonujący praktykę lekarską, w tym w ramach grupowej praktyki lekarskiej. Leczenie substytucyjne można prowadzić po uzyskaniu zezwolenia Marszałka Województwa właściwego ze względu na siedzibę podmiotu, wydanego po uzyskaniu pozytywnej opinii Dyrektora Biura do spraw Przeciwdziałania Narkomanii. Możliwe jest także prowadzenie leczenia substytucyjnego osób pozbawionych wolności. Zezwolenie na leczenie substytucyjne w podmiotach leczniczych dla osób pozbawionych wolności wydaje Dyrektor Generalny Służby Więziennej, po uzyskaniu pozytywnej opinii Dyrektora Biura do spraw Przeciwdziałania Narkomanii. W myśl art. 28 ust. 4 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, zezwolenie na leczenie substytucyjne może otrzymać podmiot leczniczy, który posiada:

1. aptekę szpitalną lub zawarł umowę z apteką w zakresie zaopatrzenia w środek substytucyjny;
2. pomieszczenia przystosowane do:
   1. wydawania środka substytucyjnego,
   2. prowadzenia terapii grupowej,
   3. pracy lekarza, terapeuty i pracownika socjalnego,
   4. pobierania próbek do analizy,
   5. przechowywania i przygotowania środków substytucyjnych w sposób uniemożliwiający dostęp osób nieupoważnionych;
3. odpowiednie warunki kadrowe zapewniające realizację programu prowadzenia leczenia ambulatoryjnego dotyczące w szczególności kierownika programu oraz przeszkolonych w zakresie realizowanego programu pielęgniarek i pracowników pomocniczych.

Wykaz wymaganych dokumentów uprawniających do wydania zezwolenia na prowadzenie leczenia substytucyjnego:

1. wypełniony formularz wniosku,
2. pozytywna opinia dyrektora Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii w Warszawie,
3. aktualny statut,
4. wypis z rejestru zakładów opieki zdrowotnej prowadzonego przez właściwego miejscowo wojewodę,
5. wypis z Krajowego Rejestru Sądowego,
6. program leczenia substytucyjnego,
7. opinia Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej,
8. umowa z apteką w zakresie zaopatrzenia w środek substytucyjny w przypadku, gdy placówka nie posiada apteki szpitalnej,
9. prawo wykonywania zawodu pielęgniarek i lekarzy biorących udział w programie leczenia substytucyjnego,
10. wskazanie kierownika programu legitymującego się dyplomem specjalisty w dziedzinie psychiatrii oraz zaświadczeniem o odbyciu przez niego co najmniej 3 miesięcznego stażu pracy w zakładach prowadzących leczenie osób uzależnionych,
11. w przypadku, gdy kierownik nie posiada tytułu specjalisty w dziedzinie psychiatrii – dyplom specjalisty w dziedzinie innej niż psychiatria oraz zaświadczenia o odbyciu co najmniej rocznego stażu pracy w zakładach prowadzących leczenie osób uzależnionych, a także w tym przypadku dostarczenie dowodu zatrudnienia w zakładzie lekarza specjalisty w dziedzinie psychiatrii oraz jego dyplomu dotyczącego specjalizacji,
12. oświadczenie kierownika zakładu opieki zdrowotnej, że w jednostce zapewniono odpowiednie warunki kadrowe do realizacji programu leczenia substytucyjnego określone w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 1 marca 2013r. w sprawie leczenia substytucyjnego. Miejsce złożenia dokumentów/załatwienia sprawy.

Wymagane dokumenty należy dostarczyć do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie na jeden z poniższych sposobów:

1. Przesłać pocztą tradycyjną na adres: Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko – Mazurskiego w Olsztynie Departament Zdrowia, ul. Mariańska 3, 10-051 Olsztyn
2. Złożyć osobiście w sekretariacie Departamentu Zdrowia Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego ul. Mariańska 3, 10-051 Olsztyn I piętro, pokój 220

Osoba do kontaktu: Justyna Orzeł – Inspektor tel. 89 521-69-92; e-mail: justyna.orzel@warmia.mazury.pl