Zgłoszenia wewnętrzne
W związku z uchwaloną Ustawą z dnia 14 czerwca 2024 r. o ochronie sygnalistów, wdrażającą Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa UE, wprowadzono w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie Procedurę dokonywania zgłoszeń naruszeń prawa i podejmowania działań następczych.
Niniejsza Procedura reguluje tryb dokonywania zgłoszeń naruszeń prawa i podejmowania działań następczych (zgłoszeń wewnętrznych) przez Sygnalistów w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
Sygnalistą może być osoba fizyczna, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa uzyskaną w kontekście związanym z pracą, m.in.: pracownik, pracownik tymczasowy, osoba świadcząca pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej, osoba ubiegająca się o pracę na podstawie stosunku pracy, przed nawiązaniem stosunku pracy lub innego stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia pracy/usług/pełnienia funkcji/ pełnienia służby lub po ich ustaniu, osoba świadcząca pracę pod nadzorem i kierownictwem wykonawcy, podwykonawcy lub dostawcy, wolontariusz, stażysta, praktykant, członek organu osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej.
Nie jest natomiast sygnalistą osoba, która dokona zgłoszenia bez kontekstu związanego z pracą, np. interesant. Nie mamy wówczas do czynienia z sygnalistą w rozumieniu ustawy o ochronie sygnalistów, nawet jeśli zgłoszenie mieści się w katalogu spraw objętych tą ustawą.
Przez informację o naruszeniu prawa należy rozumieć informację, w tym uzasadnione podejrzenie dotyczące zaistniałego lub potencjalnego naruszenia prawa, do którego doszło lub prawdopodobnie dojdzie w podmiocie prawnym, w którym sygnalista uczestniczył w procesie rekrutacji lub innych negocjacji poprzedzających zawarcie umowy, pracuje lub pracował, lub w innym podmiocie prawnym, z którym sygnalista utrzymuje lub utrzymywał kontakt w kontekście związanym z pracą, lub informację dotyczącą próby ukrycia takiego naruszenia prawa.
Przez kontekst związany z pracą należy rozumieć przeszłe, obecne lub przyszłe działania związane z wykonywaniem pracy na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego, stanowiącego podstawę świadczenia pracy lub usług lub pełnienia funkcji w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie lub na rzecz tego Urzędu, lub pełnienia służby w Urzędzie, w ramach których uzyskano informację o naruszeniu prawa oraz istnieje możliwość doświadczenia działań odwetowych.
Zgodnie z Procedurą, wszelkie informacje o naruszeniu prawa dotyczące: korupcji, zamówień publicznych, usług, produktów i rynków finansowych, przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa produktów i ich zgodności z wymogami, bezpieczeństwa transportu, ochrony środowiska, ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego, bezpieczeństwa żywności i pasz, zdrowia i dobrostanu zwierząt, zdrowia publicznego, ochrony konsumentów, ochrony prywatności i danych osobowych, bezpieczeństwa sieci i systemów teleinformatycznych, interesów finansowych Skarbu Państwa Rzeczypospolitej Polskiej, jednostki samorządu terytorialnego oraz Unii Europejskiej, rynku wewnętrznego Unii Europejskiej, w tym publicznoprawnych zasad konkurencji
i pomocy państwa oraz opodatkowania osób prawnych, a także konstytucyjnych wolności i praw człowieka i obywatela – występujących w stosunkach jednostki z organami władzy publicznej, niezwiązanych z dziedzinami wskazanymi powyżej, należy zgłosić:
1) ustnie: za pośrednictwem nagrywanej linii telefonicznej pod numerem telefonu: 89 52 19 222;
2) pisemnie:
a) w postaci papierowej - na adres: Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn, w zamkniętej kopercie bez umieszczania na zewnątrz danych nadawcy, z dopiskiem w widocznym miejscu:
„zgłoszenie wewnętrzne – nie otwierać
Samodzielne Stanowisko ds. przeciwdziałania nadużyciom finansowym i korupcji/ Samodzielne Stanowisko ds. Skarg i Wniosków – do rąk własnych”;
b) w postaci elektronicznej - za pomocą dedykowanego systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń sygnalistów - nVision moduł HelpDesk.
Na wniosek sygnalisty zgłoszenie ustne może być dokonane podczas bezpośredniego spotkania zorganizowanego w terminie 14 dni od dnia otrzymania takiego wniosku.
Jak wskazano powyżej, zgłoszenie musi być dokonane w kontekście związanym z pracą. Informacja, że np. jeden z pracowników buduje dom bez uzyskania pozwolenia na budowę/zgłoszenia – nie jest informacją związaną z pracą. Informacja, że specjalista ds. zamówień publicznych podzielił zamówienie w celu uniknięcia stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych – jest.
Sygnalista podlega ochronie jeśli dokona zgłoszenia naruszenia prawa w dobrej wierze - pod warunkiem że miał uzasadnione podstawy sądzić, że informacja będąca przedmiotem zgłoszenia lub ujawnienia publicznego jest prawdziwa w momencie dokonywania zgłoszenia lub ujawnienia publicznego i że stanowi informację o naruszeniu prawa.
Sygnaliście przysługuje ochrona jeżeli dokonał zgłoszenia faktu stanowiącego naruszenie prawa,
w dobrej wierze i wskazanym kanałem, ani Pracodawca, ani inne osoby zatrudnione nie mogą podejmować (ani próbować podejmować) jakichkolwiek działań odwetowych wobec sygnalisty oraz innych osób wskazanych w ustawie.
Działania odwetowe polegają m.in. na:
1) wypowiedzeniu lub rozwiązaniu bez wypowiedzenia stosunku pracy,
2) obniżeniu wysokości wynagrodzenia za pracę,
3) wstrzymaniu awansu albo pominięciu przy awansowaniu,
4) pominięciu przy przyznawaniu innych niż wynagrodzenie świadczeń związanych z pracą lub obniżeniu wysokości tych świadczeń,
5) przeniesieniu na niższe stanowisko pracy.
Sygnalista wobec którego dopuszczono się działań odwetowych ma prawo do odszkodowania lub prawo do zadośćuczynienia. Za podejmowanie działań odwetowych sprawcy grozi odpowiedzialność karna.
Za świadome dokonanie nieprawdziwego zgłoszenia sygnalista odpowiada w zakresie:
1) prawa pracy - sygnalista nie podlega wówczas ochronie przed działaniami odwetowymi,
2) prawa cywilnego - osoba, która poniosła szkodę z powodu świadomego zgłoszenia lub ujawnienia publicznego nieprawdziwych informacji przez sygnalistę, ma prawo do odszkodowania lub zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych od sygnalisty, który dokonał takiego zgłoszenia lub ujawnienia publicznego,
3) prawa karnego - kto dokonuje zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, wiedząc, że do naruszenia prawa nie doszło, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo karze pozbawienia wolności do lat 2.
Szczegółowe wskazanie kto może być sygnalistą, w jakim zakresie można dokonać zgłoszenia,
jaka ochrona przysługuje sygnaliście uregulowane zostało w Ustawie z dnia 14 czerwca 2024 r.
o ochronie sygnalistów.
Chcesz dowiedzieć się więcej o ochronie Sygnalistów w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie? Zapoznaj się z dokumentami:
Przykładowy Formularz przyjęcia zgłoszenia (Word)
https://orka.sejm.gov.pl/proc10.nsf/ustawy/317_u.htm - ustawa o sygnalistach (link)
Ochrona Danych Osobowych: